Dynamisch en co-creatief

De speelplaats is nooit helemaal af. Leerlingen, leerkrachten, ouders, buurtbewoners e.a. geven haar (telkens weer) vorm. Die participatie creëert verantwoordelijkheid, enthousiasme en betrokkenheid.

Een kwaliteitsvolle en toekomstgerichte schoolspeelplaats is…
Een dynamische omgeving die de gebruikers zelf mee vormgeven.

Door actieve betrokkenheid van leerlingen, leerkrachten, (groot)ouders, onderhoudspersoneel, ... groeit enthousiasme, betrokkenheid en verantwoordelijkheidszin. Door hen de kans te geven er samen aan te bouwen en er hun plek van te maken, ondervinden zij dat ze zelf iets kunnen bijdragen aan hun leefomgeving en iets ten goede kunnen veranderen. Zo ontkiemt actief burgerschap. Het proces is dus even belangrijk als het resultaat.

Zeker op secundaire scholen is het belangrijk de inbreng die leerlingen kunnen doen, niet te onderschatten. Ook het actief mee realiseren en onderhouden kan voor leerlingen zeer waardevol en leerrijk zijn. In bepaalde technische en praktische richtingen kan dit goed in de opleiding geïntegreerd worden en zorgen voor fierheid bij de leerlingen!

Een speelplaatsproject kan een ideale kans bieden om actieve ouderbetrokkenheid te stimuleren op school, ouders leren elkaar beter kennen, en het kan zelfs een positief effect hebben op de buurt. Een speelplaats is nooit af, er blijft altijd nog wat te veranderen en te verbeteren: inbreng en verandering kunnen jaar na jaar.

Tips

Betrek van bij het begin het onderhoudspersoneel, schat de gevolgen voor de veranderingen juist in en bedenk oplossingen: voorzie laarzen- of pantoffelrekken, een 'vuile schoenensluis' in de inkomhal…
Een nieuwbouw? Veel kansen liggen in de ontwerpfase. Expertise m.b.t. kwaliteitsvolle buitenruimte is essentieel en meestal niet aanwezig bij de ontwerper van de schoolgebouwen. Ga op zoek naar specifieke expertise en zet een participatief traject op.
Vraag je ideeën van de leerlingen? Realiseer dan ook daadwerkelijk 'iets' binnen het jaar, hoe klein ook. Licht een steen, of plant een eerste boom (of struik).
Toezicht saai? Niet op een groene speelplaats. Bespreek het toezicht: het vraagt een meer actief en stimulerend toezicht (zeker bij kleuters kort na de instapdata), en al wandelend in plaats van stilstaand op één plaats (eventueel volgens een toezichtroute). In de praktijk blijkt het meer boeiend!
Pimp je ouderteam! Het groene speelplaatsproject is hier een ideale kans voor: sommige ouders zijn te vinden zijn voor een vergadering en een denkproces (denkers), andere eerder om te helpen bij planten, zaaien of schilderwerken (doeners), of om voor iets te eten te zorgen of de kinderen te entertainen tijdens de werken. Denk goed na over de communicatie met ouders, soms helpt een spandoek 'werkdag/tuindag op …. datum' beter dan een briefje in de agenda of een bericht op de schoolblog. Samen werken in de tuin kan ook zelfs zonder elkaars taal perfect te spreken. Beschouw de vrijwillige inzet nooit als vanzelfsprekend, beloon helpen met een dikke portie gezelligheid, een hapje, drankje, gezellige picknick of feest.
Fier op je project? Deel je kennis en expertise met startende scholen! Zet ze bijvoorbeeld op de Speelnatuurkaart van Springzaad. Mail hen en ze komen je project bezoeken.

Laat je inspireren:

De Vlaamse Scholierenkoepelbiedt concrete initiatieven en tips voor de leerlingenparticipatie op school aan op haar website.
Kind en Samenleving ontwikkelde tal van instrumenten voor leerlingen- en jongerenparticipatie, onder andere deze Picto Play. Ook de 10 richtlijnen en 15 methoden kunnen helpen.
In het handboek 'Aan de slag voor een eigen en avontuurlijk speelterrein' van LNE vind je leuke methodieken voor de analyse het terrein en het verzamelen van ideeën (vanaf p. 66).
In Don Bosco Technisch Instituut in Helchteren trekken ze bij goed weer naar het voetbalveld, waar enkele scholieren (animatoren) een spel starten waarin ze de anderen proberen te betrekken. In Kortrijk kunnen scholen beroep doen op sportanimatoren die een schooljaar lang onder de middag sportactiviteiten aanbieden. In KTA Drie Hofsteden kozen de scholieren voor freerunning.

Meer boeiende argumenten, nuttige tips en onze bronnen vind je hier.
De complete 'Toekomstvisie Schoolspeelplaatsen' lees je hier.